Wat is een VPN (Virtueel Privénetwerk)?

Afhankelijk van waar je naar op zoek bent kun je kiezen uit verschillende soorten VPN’s.

Persoonlijke VPN’s zijn ontworpen voor normale internetgebruikers die hun privacy, veiligheid en internetvrijheid willen verbeteren. Daarom staan ze ook wel bekend als consumenten-VPN’s.

VPN’s voor externe toegang, mobiele VPN’s en site-to-site VPN’s zijn zakelijke VPN’s. Deze zijn ontworpen om werknemers veilig toegang te verstrekken tot interne bedrijfsdocumentatie.

Hieronder vind je een kort overzicht van de verschillende VPN-diensten en hoe deze van elkaar verschillen:

Persoonlijke VPN’s

Een persoonlijke VPN biedt individuele gebruikers versleutelde toegang tot een externe server van de VPN-provider.

Ze stellen je in staat om veilig verbinding te maken met servers op verschillende locaties, waarmee je vervolgens je identiteit kunt beschermen, je virtuele locatie kunt veranderen, en surveillance kunt vermijden terwijl je surft.

Deze VPN’s werken op de meeste apparaten, waaronder iOS- en Android- smartphones en macOS en Windows computers, en ze kunnen zelfs direct op je WiFi-router worden geïnstalleerd.

Persoonlijke VPN’s komen het meest voor, en daarom besteden wij van Top10VPN hier het meeste aandacht aan.

VPN’s voor externe toegang

VPN’s voor externe toegang bieden werknemers op afstand versleutelde toegang tot het interne netwerk van hun bedrijf. Dit is de meestvoorkomende zakelijke VPN.

In tegenstelling tot persoonlijke VPN’s zijn VPN’s voor externe toegang niet ontworpen voor gebruikers die online diensten en applicaties willen gebruiken.

In plaats daarvan zijn ze bedoeld om werknemers overal veilige toegang te bieden tot documentatie, bestanden en applicaties op het bedrijfsnetwerk en er daarbij voor te zorgen dat alle bedrijfsgegevens beschermd zijn tegen onrechtmatige toegang of onderschepping.

Mobiele VPN’s

Een mobiele VPN lijkt op een VPN voor externe toegang in de zin dat het medewerkers veilige toegang biedt tot hun bedrijfsnetwerk.

Terwijl VPN’s voor externe toegang echter zijn ontworpen voor gebruikers die vanaf een vaste locatie werken, zijn mobiele VPN’s ontworpen voor gebruikers die regelmatig verschillende mobiele- en WiFi-netwerken gebruiken, of wiens verbinding regelmatig onderbroken wordt.

Een mobiele VPN is ontworpen om ondanks deze onderbrekingen en instabiliteit verbonden te blijven. Dat maakt ze bijzonder handig voor werknemers die veel onderweg zijn, zoals brandweerlieden of politie-agenten.

Site-to-Site VPN’s

Site-to-site VPN’s zijn ontworpen om een enkel bedrijfsnetwerk veilig uit te breiden tot verschillende gebouwen of locaties.

Deze VPN’s zijn anders dan andere zakelijke VPN’s omdat ze niet een individuele werknemer toegang verstrekken tot het bedrijfsnetwerk, maar twee of meer netwerken met elkaar verbinden.

Er doet veel onjuiste en misleidende informatie de ronde over wat een VPN wel en niet kan. Dit maakt het nogal moeilijk om te bepalen of je er wel een nodig hebt.

In de basis heeft een persoonlijke VPN twee voordelen:

• Het verbergt je IP-adres en geografische locatie voor de websites, diensten en applicaties die je gebruikt. Zonder deze informatie is het een stuk moeilijker om je online activiteit te koppelen aan je identiteit, waardoor je minder makkelijk maakt om je te traceren, profileren of blokkeren.
• Het verbergt je activiteit voor je internetprovider of netwerkbeheerder. Omdat je gegevens versleuteld zijn, is het bijna onmogelijk voor je internetprovider, mobiele netwerk, WiFi-beheerder of eavesdroppers (‘afluisteraars’, oftewel cybercriminelen die op je gegevens uit zijn) om te zien welke websites je bezoekt, welke bestanden je up- of downloadt en welke persoonlijke gegevens je invoert op HTTP-websites.

Met deze twee basisfuncties kan een VPN op verschillende manieren worden gebruikt om je online privacy, veiligheid en vrijheid te verbeteren.

Hieronder lees je de populairste redenen waarom mensen een VPN gebruiken. De gegevens komen uit een enquête die we in samenwerking met GlobalWebIndexhebben afgenomen:

In onderstaande tabel sommen we op wat een VPN wel en niet kan doen:

Wat een VPN wel kan doen	Wat een VPN niet kan doen
Je beschermen tegen onderscheppingen en man-in-the-middle-aanvallen wanneer je verbonden bent met een onveilig openbaar WiFi-netwerk.	Je beschermen tegen alle soorten cyberaanvallen, vooral berichten die je overhalen om malware te downloaden of persoonlijke informatie op te geven.
Je virtuele locatie veranderen om geografisch beperkte films en TV-series, computerspellen en sportprogramma’s te deblokkeren die niet in jouw regio beschikbaar zijn.	Je fysieke locatie verbergen voor websites en applicaties die je WiFi-locatie registreren. De meeste VPN’s kunnen ook de GPS-gegevens van je apparaat niet veranderen of verbergen.
Het moeilijker maken voor internetproviders, adverteerders, scholen, werkgevers en overheidsinstellingen om je online activiteit te zien en vast te leggen.	Een vastbesloten crimineel of organisatie ervan weerhouden je te traceren met behulp van cookies, vingerafdrukken of gedragsprofilering.
Voorkomen dat je interneprovider je verbinding afknijpt tijdens het streamen, gamen of torrenten.	Gratis toegang verlenen tot Netflix, HBO Max of andere streamingdiensten.
Websites op school of werk deblokkeren, en toegang bieden tot websites en informatie die door de overheid is gecensureerd.	Je surfgedrag verbergen wanneer je school of werkgever gebruikmaakt van screen monitoring-software.
Websiteverbanningen op basis van je IP-adres omzeilen.	Je echte IP-adres en locatie voor je internetprovider verbergen.
Bij online winkelen prijsdiscriminatie op basis van locatie vermijden.	Prijsdiscriminatietactieken vermijden die afhankelijk zijn van cookies of andere soorten profilering op basis van je online activiteit.
Werknemers die op afstand werken betrouwbare en veilige toegang bieden tot gevoelige bestanden en informatie op het interne bedrijfsnetwerk.	Websiteverbanningen op basis van je e-mailadres of account omzeilen.
	Je dataverbruik verbergen voor je internet- of netwerkprovider. Sterker nog, een VPN zal je dataverbruik zelfs verhogen.

Hieronder gaan we dieper in op wat een VPN wel kan doen en maken we ook duidelijk wat een VPN niet kan doen. Zo kunnen we de meest gebruikelijke misvattingen hopelijk ophelderen.

Je kunt ook meteen doorscrollen naar de vraag of je eigenlijk wel een VPN nodig hebt, of meer leren over de technische aspecten van VPN’s.

1. Beveilig je netwerkverkeer

Door je netwerkverkeer te versleutelen en beveiligen beschermt een VPN tegen criminelen die gebruik maken van onveiligde openbare WiFi-hotspots in café’s, luchthavens of hotels.

Met een VPN kun je jezelf beschermen tegen de volgende cyberaanvallen:

• Eavesdropping: Door je netwerkverkeer te onderscheppen kan een aanvaller alle informatie lezen die je op onversleutelde HTTP-websites opgeeft, inclusief gevoelige informatie zoals je betaalgegevens, wachtwoorden en medische geschiedenis.
• Man-in-the-middle-aanvallen: Door je netwerkverkeer te onderscheppen en manipuleren kunnen aanvallers je naar gekloonde websites leiden waar je vervolgens gevraagd wordt om gevoelige informatie in te voeren, bijvoorbeeld inlog- of bankgegevens. Dit wordt ook wel ‘DNS-spoofing’ genoemd.
  Aanvallers kunnen ook je netwerkverkeer manipuleren door malware te injecteren. Hiermee kunnen ze vervolgens je netwerkactiviteit traceren of veranderen, persoonlijke gegevens van je apparaat stelen, of je zelfs volledig uit je eigen bestanden en accounts buitensluiten.

• Sessiekaping: Aanvallers kunnen je netwerkverkeer onderscheppen om de sessiecookie te stelen die geassocieerd is met je verbinding met een HTTP-website.  Sessiecookies zijn kleine tekstbestanden die de verbinding verifiëren wanneer een gebruiker is ingelogd op een website of online dienst. Door deze sessiecookies te stelen kan een aanvaller gebruikmaken van je account, ook nadat je bent uitgelogd. Zo kunnen ze bijvoorbeeld geld overmaken vanaf je rekening, berichten versturen en ontvangen onder jouw naam, of je wachtwoorden veranderen.

Met VPN-versleuteling is je netwerkverkeer onleesbaar, zelfs als je verbinding wordt onderschept. Een aanvaller kan zo dus niet je sessiecookies stelen of de bestemming van je originele verkeerverzoek zien.

Let wel op: een VPN beschermt je niet volledig tegen cyberaanvallen op openbare WiFi-netwerken. Je kunt nog steeds gehackt worden, ook wanneer je een VPN gebruikt.

Hier zijn twee redenen voor:

• Niet alle VPN-protocollen zijn veilig, en niet alle VPN-diensten ondersteunen veilige VPN-protocollen. Afhankelijk van je VPN-provider, diens protocol, en de configuratie van je VPN-verbinding kunnen cyberaanvallen de versleuteling van je VPN alsnog breken en je netwerkverkeer blootstellen.
• VPN’s beschermen niet tegen alle soorten malware. Een VPN verhindert op geen enkele manier dat je zelf gevoelige informatie vrijgeeft of spyware of virussen downloadt ten gevolge van een phishing scam.

2. Omzeil geoblokkades

Wanneer je verbinding maakt met een VPN-server, zien de websites en applicaties die je gebruikt niet je ‘echte’ IP-adres, maar het IP-adres van de VPN-server.

Door verbinding te maken met een VPN-server in een ander land of een andere regio verander je je virtuele locatie (dit wordt ook wel spoofing genoemd) en deblokkeer je geografisch beperkte websites over de hele wereld.

Een VPN gebruiken om geoblokkades te omzeilen heeft de volgende voordelen:

• Je krijgt toegang tot meer films en TV-series op streamingdiensten. Vanwege licentiebeperkingen veranderen veel websites hun inhoud afhankelijk van het IP-adres en de fysieke locatie van de gebruiker. De catalogi van streamingdiensten zoals Netflix en Disney+ verschillen bijvoorbeeld enorm afhankelijk van waar je woont. Met een VPN kan je alle films en TV-series op deze websites ‘ontgrendelen’.
• Je kunt geografisch beperkte content deblokkeren. Andere platforms, zoals BBC iPlayer of Hulu, zijn alleen in bepaalde landen beschikbaar. Door verbinding te maken met een VPN-server in dat land kun je deze diensten deblokkeren en krijg je toegang tot hun inhoud.

  PS: Regionale nieuwswebsites blokkeren some ook toegang van bezoekers buiten de regio om te voorkomen dat de server overbeladen raakt. Je kan een VPN op exact dezelfde manier gebruiken om ook toegang tot deze websites te krijgen.

• Je kunt sport-blackouts omzeilen om lokale wedstrijden te streamen. Soms worden sportwedstrijden niet buiten de lokale regio uitgezonden om de plaatselijke zenders te beschermen. Of andersom: plaatselijke sportwedstrijden worden niet in de lokale regio uitgezonden om bewoners aan te moedigen de wedstrijd live bij te wonen. Met een VPN kun je je IP-adres veranderen zodat deze zich óf binnen, óf buiten de regio bevindt, waardoor je de wedstrijden van jouw favoriete teams toch live kunt zien.
  

  Wij keken geblokkeerde NFL-wedstrijden gratis met Windscribe.

• Je kunt geografisch beperkte computerspellen spelen of eenvoudigere lobby’s vinden. Met een VPN krijg je toegang tot computerspellen die in jouw locatie niet beschikbaar zijn. Zo kunnen gamers in India bijvoorbeeld een VPN gebruiken om PUBG Lite te spelen. Als je een VPN gebruikt voor gamen kun je ook op vaardigheden gebaseerde matchmaking-systemen (zogenaamde skill-based matchmaking of SBMM’s) vermijden voor spellen zoals Call of Duty. Deze algoritmes werken alleen wanneer er genoeg spelers online zijn. Door met een VPN een andere locatie te kiezen waar een kleiner aantal spelers actief is, kun je het SBMM-algoritme vaak vermijden en toegang krijgen tot eenvoudigere lobby’s.

  PS: Op sommige eCommerce-platforms, waaronder Steam, kun je ook een VPN gebruiken om toegang te krijgen tot eerdere versies van bepaalde computerspellen en andere producten.

• Je kunt prijsdiscriminatie vermijden. Autoverhuurders, luchtvaartmaatschappijen en andere eCommerce-platforms gebruiken vaak je IP-adres om de prijzen die je ziet op basis van je locatie te verhogen. Met een VPN kan je een andere locatie instellen en zo goedkopere prijzen ‘deblokkeren’.

 

Houd wel in gedachten dat geen enkele VPN-dienst altijd zal werken als het gaat om geoblokkades omzeilen.

Streamingdiensten, gameplatforms en webwinkels proberen continu VPN-verbindingen te detecteren en blokkeren, en het is onvermijdbaar dat ze hier af en toe in slagen. Premium VPN-providers updaten regelmatig hun aanbod van IP-adressen om deze blokkades een stap voor te zijn, maar toch komt het nog wel eens voor.

Je IP-adres is trouwens niet de enige manier waarop websites je locatie kunnen zien. Bedrijven zoals Google, TikTok, Snapchat, Uber, en Tinder gebruiken allemaal alternatieve informatiebronnen, waaronder GPS, je WiFi-locatie, HTML5 en DNS-gegevens om een beter beeld te krijgen van je fysieke locatie. De meeste VPN’s zullen je locatie niet voor deze websites kunnen verbergen.

3. Censuur en surveillance omzeilen

Een VPN maakt het veel moeilijker voor websites, adverteerders, grote techbedrijven, overheden, werkgevers en WiFi-beheerders om je online activiteit te traceren en surveilleren.

Dit beschermt niet alleen je online veiligheid, het helpt ook om websiteblokkades op school of werk en overheidscensuur te omzeilen.

Hieronder gaan we dieper op deze toepassingen in:

Censuur en massasurveillance ontlopen

De overheden van tientallen landen gebruiken traceer- en profileertechnieken om massasurveillance uit te voeren op hun burgers.

In sommige gevallen hebben de overheden van deze overheden de handen ineen geslagen in wereldwijde toezichtsallianties. De sterkste hiervan staat bekend als de Five Eyes Alliance.

Deze surveillancemaatregelen gaan vaak hand in hand met censuurregimes die met behulp van firewalls toegang tot bepaalde websites, bronnen en online informatie blokkeren.

Bijna elk land censureert het internet tot op zekere hoogte. Voorbeelden van internetcensuur zijn:

• Het verbannen van gok- of pornografiewebsites voor de publieke veiligheid.
• Het censureren van bepaalde posts op sociale media, nieuwspublicaties of blogplatforms om toegang tot informatie te beperken.
• Het blokkeren van communicatiemiddelen en messaging-apps zoals WhatsApp, Viber en Skype om protesten te voorkomen en de politieke oppositie stil te houden.
• Het volledig stopzetten van het internet om de controle te behouden gedurende significante gebeurtenissen.

Het gebruik van een VPN kan je helpen om surveillance te ontlopen, en de beste VPN’s laten je zelfs bepaalde voormen van landelijke censuur omzeilen.

Door de echte bestemming van je verkeerverzoeken te versleutelen kan je internetprovider namelijk niet zien welke websites je bezoekt en wordt je niet gedetecteerd door de firewall. Zo krijg je vrije en open toegang internet.

Let wel op: het gebruik van een VPN beschermt je niet volledig tegen overheidssurveillance. Authoriteiten kunnen internetproviders, de eigenaars van websites en applicaties, en soms zelfs VPN-providers dwingen om logboeken van je online activiteit bij te houden en met hen te delen.

Als ze je verbinding onderzoeken, zal de overheid ook kunnen zien dat je een VPN gebruikt. Hiermee kan je serieus in de problemen komen als VPN’s illegaal zijn in het land waar je woont. De enige manier om te verbergen dat je een VPN gebruikt is door VPN-verduisteringstechnologie te gebruiken.

Websites op school en werk deblokkeren

Scholen, universiteiten en bedrijven monitoren vaak de activiteit van studenten en werknemers op het lokale netwerk. Soms stellen ze zelfs hun eigen content-blokkades en restricties in.

Normaal gesproken hebben deze te maken met productiviteit. Zo blokkeren scholen meestal online computerspellen en messaging-apps, en blokkeren werkgevers vaak sociale media en videoplatforms zoals YouTube.

Met een VPN kun je toegang krijgen tot geblokkeerde websites en diensten op school en je werk. De versleuteling van de VPN verbergt de bestemming van je webverkeer, waardoor je de firewall van het netwerk kunt omzeilen.

Onthoud wel dat je werkgever of WiFi-beheerder kan zien dat je netwerkverkeer via een VPN-server loopt, ook al kunnen ze niet zien waar het vervolgens naartoe gaat.

Ze kunnen ook toezicht houden op je online activiteit met behulp van voorgeïnstalleerde screen-monitoring software/ Een VPN kan daar niets tegen doen.

Vermijd reclamenetwerken en verbanningen op basis van je IP-adres

Je IP-adres en geografische locatie is niet de enige persoonlijke informatie die wordt blootgesteld aan de websites en applicaties die je gebruikt. Zij zien ook:

• Je apparaat, besturingssysteem en configuratie.
• Je activiteit op hun site, inclusief bestanden die je up- of downloadt.
• Hoe vaak, wanneer en hoe lang je de website bezoekt.

Wanneer deze informatie wordt gecombineerd met je IP-adres en andere elementen, zoals cookies en tracking scripts, kunnen websites een compleet beeld vormen van wie je bent en wat je online graag doet. Dit staat bekend als profileren.

Deze ‘profielen’ kunnen vervolgens worden ingezet om je gepersonaliseerde advertenties te tonen, prijzen van producten waar je interesse in hebt getoond te verhogen, of je zelfs helemaal van een website te verbannen.

Wat nog erger is, is dat deze informatie kan worden doorverkocht aan datahandelaren en reclamenetwerken, die dit kunnen combineren met de profielen die andere websites van je hebben om een nóg preciezer idee te krijgen van hoe je in elkaar zit.

Het gebruik van een VPN kan je activiteit op deze websites niet verbergen, maar het maakt het wel veel moeilijker om te weten wie je bent. Je online activiteit wordt namelijk geassocieerd met het IP-adres van de VPN-server, dus is het een stuk ingewikkelder om je activiteit op een verschillende websites en diensten bij te houden.

4. Voorkom afknijpen en tracken door internetproviders

Je internetprovider is het bedrijf dat jouw verbinding met het internet in stand brengt.

Of je nu verbinding maakt via je eigen WiFi-router of het mobiele netwerk van je telefoon, je data wordt altijd over de infrastructuur van een internetprovider verzonden.

In veel landen, waaronder het VK, de VS, Australië en het merendeel van de EU, moeten internetproviders deze informatie wettelijk vastleggen en uitgebreide logboeken bijhouden van hun gebruikers’ surfgedrag.

Deze logboeken kunnen vervolgens:

• Gedeeld worden met wetshandhaving
• Gebruikt worden voor commerciële doeleinden
• Gestolen worden door cybercriminelen

Je internetprovider kan ook traceermethoden gebruiken om je verbindingssnelheid met opzet te verlagen wanneer er veel verkeer is op de server of als je iets doet wat veel bandbreedte vereist, zoals streamen, torrenten of gamen. Dit proces staat bekend als afknijpen, of throttling in het Engels.

Met een VPN kan je voorkomen dat je internetprovider je activiteit monitort en afknijpen tegengaan. De versleuteling van de VPN verandert je browsegegevens in een onleesbare reeks letters en cijfers. Je internetprovider zal daaruit niet kunnen opmaken welke websites je bezoekt, en daarom niet je snelheid kunnen verlagen op basis van je online activiteit.

Deze versleuteling weerhoudt je internetprovider er niet van om logboeken van je online activiteit bij te houden, maar het maakt deze logboeken wel nutteloos voor advertentie-, surveillance- en zelfs criminele doeleinden.

Alhoewel dit niet alle soorten data afknijpen voorkomt, kan het er wel voor zorgen dat bepaalde automatische maatregelen niet worden geactiveerd wat het gamen, streamen en torrenten een stuk prettiger maakt.

Een VPN kan niet voor je internet- of mobiele netwerkprovider verborgen houden hoeveel data je verbruikt. Aangezien de data altijd over hun infrastructuur reist, kunnen zij nog steeds zien hoeveel bandbreedte je gebruikt, ook als ze niet precies kunnen zien wat je ermee doet.

Je internetprovider kan ook zien dat je een VPN gebruikt, want het moet het IP-adres van je VPN-server weten is om je verkeer daarnaartoe te kunnen sturen. Dit wil zeggen dat de overheid, politie, en derden waarmee je internetprovider informatie deelt ook allemaal weten dat je een VPN gebruikt.

VPN-diensten hebben ook beperkingen en nadelen. Sterker nog, het grootste risico voor de meeste VPN-gebruikers is dat ze geloven dat een VPN hen ontastbaar maakt.

Zoals je ziet kunnen zelfs de beste VPN’s geen totale anonimiteit garanderen of je volledig beschermen tegen malware en cyberaanvallen. Deze fabels geven veel gebruikers een vals gevoel van veiligheid, wat gevaarlijk kan zijn.

Sterker nog, sommige VPN-diensten zijn gevaarlijker dan een gebrek aan VPN. Dit is omdat je je privacy en online veiligheid volledig aan je VPN-provider overgeeft.

In deze sectie vertellen we meer over de grootste beperkingen en gevaren van VPN’s. Onze complete gids over de nadelen van VPN’s gaat hier dieper op in, en verderop kan je meer lezen over hoe je een veilige VPN-dienst uitkiest.

Risicocentralisatie

Wanneer je een VPN gebruikt, is de VPN-dienst de enige entiteit die kan zien wie je bent en wat je online doet.

Dit wil zeggen dat het enorm belangrijk is dat de VPN-dienst betrouwbaar is. Je geeft ze immers toegang tot:

• Je naam en contactgegevens (bijvoorbeeld je e-mailadres)
• Je betaalgegevens
• Je IP-adres en fysieke locatie
• Je surfgedrag, waaronder:
• welke websites en apps je gebruikt,
• wanneer en hoe lang je deze bezoekt,
• wat voor bestanden je up- of download,
• de details van HTTP-verkeer (bijvoorbeeld wachtwoorden en berichten).

Premium VPN-diensten negeren deze informatie volledig, en de beste VPN’s nemen zelfs extra maatregelen om toegang vrijwel onmogelijk te maken (bijvoorbeeld met behulp van diskloze servers).

Er zijn echter ook onbetrouwbare VPN-providers die je informatie inzien en vastleggen om deze door te verkopen aan reclamenetwerken en cybercriminelen.

Zelfs als ze niet acteif verspreid worden, vormen deze VPN-logboeken alsnog een verhoogd risico op cyberaanvallen en identiteitsdiefstal.

Als je een VPN gebruikt, is de VPN-provider je grootste zwakke plek.

Als het VPN-bedrijf wordt gerund door iemand die kwade bedoelingen of onvoldoende expertise heeft, dan zijn je identiteit, surfgedrag en gevoelige informatie kwetsbaarder dan als je zonder VPN online gaat.

Profilering door big tech

Door je IP-adres te verbergen en je locatie te veranderen maakt een VPN het een stuk moeilijker om je online activiteit aan jou te koppelen. Maar dat wil niet zeggen dat dit onmogelijk is.

Grote techbedrijven zoals Google, Meta en Amazon hebben verschillende methoden tot hun beschikking waarmee ze je kunnen identificeren, en veel daarvan worden niet tegengehouden door een VPN.

De simpelste hiervan is je persoonlijke account of profiel. Als je bent ingelogd op je Google- of Facebook-account is het heel makkelijk om je activiteit naar jou terug te leiden. Het maakt dan totaal geen verschil dat je een VPN gebruikt om je IP-adres te verbergen.

Zelfs als je niet bent ingelogd op een account hebben deze bedrijven genoeg geld en middelen om je op andere manieren te identificeren, als je hun producten maar regelmatig genoeg gebruikt. Sterker nog, dit kost ze waarschijnlijk nauwelijks moeite.

Een VPN is een hindernis voor dit soort profilering door big tech, maar kan het niet helemaal voorkomen.

Zelfs als je zonder in te loggen op je accounts een VPN over het Tor-netwerk gebruikt op een apparaat zonder GPS, is het vrijwel onmogelijk om volledig van deze bedrijven verborgen te blijven zonder de manier waarop je surft en de online diensten die je gebruikt drastisch te veranderen.

Cookies en profilering

Adverteerders, internetproviders en overheden kunnen je zelfs wanneer je een VPN gebruikt volgen en profileren.

Ze kunnen dan misschien je accountactiviteit niet traceren, maar ze hebben een heleboel andere technieken en methoden tot hun beschikking. Bijvoorbeeld:

• Cookies en tracking scripts: Dit zijn kleine bestanden die door websites en applicaties worden gebruikt om je in verschillende sessies te identificeren. Deze bestandjes, die informatie bevatten zoals je naam, locatie en ovorkeuren, worden opgeslagen in je webbrowser. Zo kunnen websites je herkennen zonder je IP-adres nodig te hebben.
• Apparaat- en browservingerafdrukken: Telkens wanneer je verbinding maakt met een website of online dienst geef je informatie vrij over je apparaat, browser en besturingssysteem. Denk hierbij aan het type apparaat dat je gebruikt, de schermresolutie en helderheid, je browserinstellingen en wat voor extensies je hebt. Deze details vormen samen een unieke vingerafdruk waarmee je geïdentificeerd kan worden.

Het gebruik van een VPN garandeert niet dat je online anoniem blijft. Authoriteiten, internetproviders, adverteerders, techbedrijven, websites en zelfs cybercriminelen hebben heel veel manieren om je te identificeren, traceren en profileren, zelfs met een VPN.

Malware en cyberaanvallen

VPN-versleuteling helpt te voorkomen dat kwaadaardige partijen je webverkeer kunnen zien of manipuleren.

Er zijn echter veel andere manieren waarop malware op je apparaat terecht kan komen, en een VPN kan je niet overal tegen beschermen.

Met name is het belangrijk om te beseffen dat een VPN je niet kan beschermen tegen sociale manipulatie die je overhaalt om op een link te klikken of een bestand met malware te downloaden. Het kan je er ook niet van weerhouden om gevoelige informatie vrij te geven in bijvoorbeeld een phishing-e-mail of -SMS.

Verbindingssnelheid

Wanneer je een VPN gebruikt legt je verkeer een langere route af naar je gewenste website of applicatie.

Dit betekent dat je data er langer over doet voor het je bestemming bereikt, waardoor je verbinding langzamer is.

Volgens onze tests verlagen zelfs de allersnelste VPN-diensten je verbindingssnelheid met 4% tot 6%. Dit kan verder oplopen als je VPN-dienst niet goed geconfigureerd is of als je verbinding maakt met een bijzonder drukke VPN-server.

Voor sommige gebruikers weegt dit niet op tegen de voordelen van een VPN. Voor anderen zijn de langere ladingstijden, het bufferen, en de lagere beeldkwaliteit de moeite echter niet waard.

Veiligheidsrisico’s (logboeken, lekken, jurisdicties)

VPN’s zijn niet altijd veilig. Zoals we eerder hebben uitgelegd hangt de veiligheid van een VPN af van de betrouwbaarheid van het VPN-bedrijf. Als het bedrijft besluit om logboeken bij te houden van je activiteit, of hiertoe wettelijk verplicht is, is de VPN eigenlijk waardeloos voor privacy- en veiligheidsdoeleinden.

Om deze risico’s te vermijden heb je een VPN nodig met een onafhankelijk geverifieerd logboekloos beleid. Het is ook goed om na te gaan wat de jurisdictie van het VPN-bedrijf is. Dit zegt namelijk veel over hoe waarschijnlijk het is dat de overheid hen opdraagt om logboeken over je activiteit bij te houden.

Je VPN moet ook beheerd woorden door een. Als je VPN-dienst zwakke versleutelingsprotocollen gebruikt of slecht geconfigureerd is, is er een grote kans dat je echte IP-adres gelekt wordt of je webverkeer op een andere manier wordt blootgesteld.

Een VPN werkt door een versleutelde verbinding in stand te brengen tussen je apparaat en een externe VPN-server. Deze verbinding staat bekend als de VPN-tunnel.

Wanneer je verbonden bent wordt je data via de VPN-tunnel de VPN-server gestuurd. De VPN-server stuurt dit vervolgens door naar de website die je bezoekt, applicatie die je gebruikt, of het bedrijfsnetwerk waar je op afstand toegang toe wilt.

Data van de website of applicatie reist vervolgens via dezelfde route terug naar je apparaat. Eerst wordt het naar de VPN-server gestuurd, die het vervolgens door de VPN-tunnel terugleidt naar je apparaat.

Dit proces bestaat in de basis uit vijf stappen:

1. Handdruk & Authenticatie

Eerst authenticeren de VPN-software op je apparaat en de VPN-server elkaar. Dit staat bekend als de VPN-handdruk.

Tijdens de handdruk initieert de VPN-client verbinding met de VPN-server, waarbij deze aangeeft een veilige tunnel te willen creëren. De twee computers verifiëren dan elkaars identiteit met een wachtwoord, digitaal certificaat of andere authenticatiemethode.

Zodra de authenticatie is voltooid, wordt de verbinding gebruikt om veilig een encryptiesleutel te delen tussen client en server. Deze sleutel wordt gebruikt om de data aan beide kanten van de VPN-tunnel te versleutelen en ontsleutelen gedurende je online sessie.

2. Versleuteling

Wanneer er verbinding is gemaakt met de VPN-server, gebruikt de VPN-client op je apparaat de afgesproken ‘sleutel’ om met een algoritme al je netwerkactiviteit te versleutelen.

Dit wil zeggen dat alle data die in platte tekst word geassocieerd met je netwerkverzoeken wordt omgezet in reeksen letters en cijfers die alleen leesbaar zijn als je de sleutel hebt.

3. Inkapselen

Je versleutelde verkeer wordt vervolgens in een extra laag onversleuteld verkeer gewikkeld, waarin informatie staat over hoe dit naar de VPN-server moet worden verzonden. Dit proces staat bekend als inkapselen, en wordt uitgevoerd door speciale tunnel-protocols.

Stel je voor dat je een brief in een envelop hebt, en dat je deze vervolgens in een nieuwe envelop stopt waar een ander adres opstaat. De buitenwereld kan het originele bericht dan niet meer zien. Dit is wat er met je data gebeurt.

Je VPN-client verzendt het ingekapselde verkeer vervolgens naar je internetprovider, die het op diens beurt weer naar de VPN-server doorstuurt. Dankzij de versleuteling kan de internetprovider alleen het IP-adres van de VPN-server zien.

4. Ontsleutelen, doorsturen en opnieuw versleutelen

Wanneer de data de VPN-server bereikt wordt de inkapselingslaag verwijderd en de originele data ontcijferd met behulp van de encryptiesleutel.

De enveloppen worden dus als het ware opengemaakt om het originele bericht weer te kunnen zien. Hiermee kan de VPN-server de bestemming van je verbindingsverzoek zien.

De server stuurt je verzoek vervolgens door naar de gewenste website, dienst of applicatie.

Wanneer de webserver de informatie van je verzoek terugstuurt, gaat dit via de VPN-server waar het opnieuw versleuteld wordt alvorens door de VPN-tunnel naar je apparaat verzonden te worden.

De VPN-clientsoftware op je apparaat ontsleutelt vervolgens de data, zodat deze leesbaar op je scherm verschijnt.

5. Hash-authenticatie

Als laatste voorzorg gebruikt de VPN-dienst ook veilige hashfuncties (Secure Hash Algorithms, oftewel SHA) om de integriteit van de verzonden data en client-serververbindingen te verifiëren. Dit verzekert dat er geen informatie is veranderd tussen het beginpunt en de bestemming.

Als het alternatieve bericht van de client anders is dan het alternatieve bericht van de server, betekent dit dat het bericht is gemanipuleerd en wordt de data niet geaccepteerd. Als de twee berichten hetzelfde zijn worden ze wel geaccepteerd.

VPN-Protocollen & Versleuteling

Aan dit proces kunnen verschillende protocollen en versleutelingsalgoritmes te pas komen afhankelijk van welke VPN-dienst je gebruikt en hoe deze is ingesteld.

Het VPN-protocol bepaalt hoe de VPN-tunnel tot stand komt, en het versleutelingsalgoritme wordt gebruikt om de data te versleutelen die door deze tunnel wordt verzonden.

De snelheid, mogelijkheden en zwakke plekken van je VPN hangen af van het protocol dat je gebruikt. Bij de meeste diensten kan je deze zelf kiezen in de instellingen.

Het versleutelingsalgoritme is een set regels dat data kan versleutelen en weer ontsleutelen.

Algoritmes gaan meestal gepaard met een specifieke sleutellengte. In de regel is een langere sleutel altijd veiliger. Zo is AES-256 veiliger dan AES-128. Waar mogelijk raden wij aan om een VPN te gebruiken met AES- of ChaCha20-versleuteling.

Meer over de verschillende VPN-protocollen en versleutelingsalgoritmes die VPN-diensten gebruiken lees je in onze gidsen over hoe VPN’s werken en welke VPN-protocollen het beste zijn.

Verderop in dit artikel lees je ook meer over de beperkingen van VPN’s en waar je een veilige VPN-dienst aan kan herkennen.

Een Premium VPN-dienst kost meestal €2,- tot €13,- per maand als je een jaarabonnement neemt  — meer bij een maandelijks abonnement.

Het maakt je verbinding waarschijnlijk langzamer, en zou trekt misschien ongewenste aandacht van je school, werk of overheid. Afhankelijk van waar je woont kan je zelfs in de juridische problemen komen. Vraag je daarom eerst af of je wel een VPN nodig hebt.

Uiteindelijk moet iedere internetgebruiker zelf beslissen of een VPN een goede investering is, en daarbij rekening houden met hun budget, locatie, surfgewoontes en apparaten.

In het algemeen raden wij het volgende aan:

 

 

Moet je thuis een VPN gebruiken?

VPN’s werken thuis net zo goed als op openbare WiFi-netwerken of op school, de universiteit of werk.

Er is echter maar een hele kleine kans dat je thuis-WiFi is vervangen door een kwaadaardige ‘nep-hotspot’ of dat cybercriminelen meekijken op je verbinding.

Ook worden er op je thuisnetwerk waarschijnlijk geen websites of diensten geblokkeerd en is er geen WiFi-beheerder die je activiteit vastlegt, zoals op scholen of kantoren het geval is.

Thuis een VPN gebruiken is daarom niet altijd nodig. Voor sommige gebruikers zal het vooral hun verbinding trager maken zonder een echt voordeel te bieden.

Moet je een VPN gebruiken op je telefoon?

Aangezien er enorm veel gevoelige privéinformatie op onze telefoon staat is het misschien wel belangrijker om een VPN op je telefoon te gebruiken dan op je laptop of desktop.

Ook maken gebruiken we vaak veel meer openbare WiFi-netwerken op onze telefoon, wat wil zeggen dat we een hoger risico lopen verbinding te maken met onbeveiligde, zwakke of zelfs neppe hotspots.

Daarom raden we aan om een VPN op je telefoon te gebruiken als je regelmatig reist en verbinding maakt met openbare WiFi-hotspots op luchthavens of in hotels en café’s.

Onthoud ook dat mobiele netwerkproviders, zoals Vodafone, zelf ook internetproviders zijn. In veel landen betekent dit dat zij volgens de wet logboeken van je netwerkactiviteit en appgebruik moeten bijhouden wanneer je apparaat verbonden is met mobiele data (d.w.z. 3G, 4G, 5G). VPN-versleuteling maakt deze logboeken onleesbaar.

Er zijn twee belangijke nadelen mobiele VPN’s:

1. Vanwege de VPN-versleuteling verbruik je meer data wanneer je een VPN op je telefoon gebruikt. Als je beperkte data hebt, of als je betaalt voor roaming-data, is het daarom misschien beter om geen VPN te gebruiken.
2. Websites en diensten gebruiken vaak je GPS om je locatie te bepalen wanneer je verbonden bent op een mobiel apparaat, niet je IP-adres. Momenteel zijn Surfshark, IVPN en Windscribe de enige VPN-diensten die je GPS-locatie kunnen verbergen.

Moet je je VPN altijd aan laten staan?

Als je voornamelijk je activiteit wilt verbergen is het de moeite waard om je VPN altijd aan te laten staan. Wanneer je geen VPN gebruikt, wordt je namelijk alsnog blootgesteld.

Als je meer interesse hebt in het deblokkeren van geografische beperkingen, specifieke verbanningen op basis van je IP-adres wilt omzeilen of toegang wilt naar andere soorten geblokkeerde websites, dan hoef je je VPN niet altijd aan te laten staan.

Het kan geen kwaad om je VPN aan te laten staan, maar dit zal vaak leiden tot lagere verbindingssnelheden, hogere bandbreedteconsumptie, en een hogere kans dat je verbinding wordt geblokkeerd door websites en diensten die VPN’s niet toestaan.