Czy ktoś śledzi Twój telefon?

Wykrycie oprogramowania szpiegującego na telefonie jest trudne, ponieważ zwykle jest ono dobrze ukryte.

Istnieją jednak pewne sygnały, na które warto zwrócić uwagę, jeśli podejrzewasz, że ktoś śledzi Twój telefon. Możesz zauważyć gwałtowny wzrost zużycia danych, podejrzane pliki lub aplikacje i dziwne wiadomości tekstowe, których wysyłania nie pamiętasz.

Twoje urządzenie może również zacząć wykazywać oznaki nieprawidłowego działania, np. znaczny spadek żywotności baterii, przegrzewanie, nieoczekiwane ponowne uruchamianie lub podświetlanie ekranu w trybie czuwania.

Oto 10 sygnałów, które mogą wskazywać, że ktoś śledzi Twój telefon:

1. Obecność nieznanych aplikacji

Chociaż najbardziej zaawansowane programy szpiegujące działają z ukrycia, użytkownicy czasem wykorzystują również zaufane aplikacje, np. do kontroli rodzicielskiej, w niewłaściwych celach.

Jeśli ktoś śledzi Cię za pomocą jednej z takich aplikacji, oprogramowanie szpiegujące będzie ukrywać się tuż przed Twoim wzrokiem.

Przeskanuj swój telefon w poszukiwaniu nieznanych aplikacji, których pobierania nie pamiętasz. Najpopularniejsze z nich to Net Nanny, Kaspersky Safe Kids, Norton Family i Qustodio.

Przejdź do poniższej sekcji, aby dowiedzieć się, jak usunąć oprogramowanie szpiegujące.

2. Wykonano jailbreak na iPhonie lub zrootowano Androida

Zrootowanie urządzenia z Androidem lub jailbreak na iPhonie pozwala użytkownikom na instalację niezatwierdzonych aplikacji spoza oficjalnych sklepów.

Jeśli Twoje urządzenie zostało zrootowane lub wykonano na nim jailbreak bez Twojej wiedzy, to najprawdopodobniej dzieje się coś podejrzanego.

Aby sprawdzić, czy Twój telefon z Androidem został zrootowany, pobierz aplikację o nazwie Root Checker.

Jeśli chcesz wiedzieć, czy na Twoim urządzeniu z iOS wykonano jailbreak, znajdź aplikację o nazwie Cydia. Cydia to aplikacja służąca do instalacji oprogramowania na telefonach z jailbreakiem. Jeśli znajdziesz ją na swoim urządzeniu, najprawdopodobniej wykonano na nim jailbreak.

3. Bateria szybko się wyczerpuje

Jeśli oprogramowanie szpiegujące działa bez przerwy będzie miało wpływ na żywotność baterii Twojego urządzenia. Oczywiście z czasem wszystkie baterie działają gorzej, dlatego należy szukać znacznej i nagłej zmiany, a nie stopniowego pogarszania żywotności.

Jeżeli zauważysz nagłą zmianę, sprawdź, czy nie odpowiadają za to ostatnio zainstalowane lub zaktualizowane aplikacje, zanim wyciągniesz pochopne wnioski. Niektóre aplikacje od mediów społecznościowych potrzebują zaskakująco dużo energii.

4. Twój telefon mocno się przegrzewa

Jeśli Twoje urządzenie się przegrzewa, może to oznaczać, że ktoś śledzi Twoją aktywność za pomocą oprogramowania szpiegującego działającego w tle.

Jest to wysoce prawdopodobne, zwłaszcza jeśli Twój telefon nagrzewa się nawet wtedy, gdy z niego nie korzystasz lub używasz go niezbyt intensywnie.

5. Niezwykle wysokie zużycie danych

Nietypowy gwałtowny wzrost zużycia danych przez Twój telefon może czasem wskazywać, że w tle działa oprogramowanie szpiegujące.

Aplikacja szpiegująca potrzebuje danych, aby móc wysyłać informacje do korzystającego z niej przestępcy, dlatego wzrost zużycia może sugerować nieuczciwe działania.

Jeśli chcesz sprawdzić dane mobilne na iPhonie, przejdź do sekcji Ustawienia, a następnie Dane mobilne. Znajdziesz tam ogólne zużycie danych przez urządzenie, a po przewinięciu w dół przez indywidualne aplikacje.

Aby sprawdzić zużycie danych mobilnych na Androidzie, przejdź do sekcji Ustawienia > Sieć i Internet > Użycie danych. W sekcji danych mobilnych zobaczysz łączną ilość danych zużytych przez Twój telefon. Stuknij opcję Komórkowa transmisja danych, aby zobaczyć, jak Twoje zużycie danych zmieniło się w czasie. Tutaj możesz zidentyfikować wszystkie ostatnie skoki zużycia.

Podkreślamy jednak, że wysokie zużycie danych nie zawsze jest wynikiem działania programu szpiegującego. Najpierw należy wykluczyć poszczególne zainstalowane aplikacje, sprawdzając ile danych zużywają oraz jak się zachowują.

Przykładowo, sami byliśmy zaalarmowani skokami zużycia danych na naszym urządzeniu, dopóki nie odkryliśmy, że nasza nowa aplikacja z podcastami pobierała wiele poprzednich odcinków.

6. Dziwna aktywność w trybie czuwania

Twój telefon nadal może odbierać wiadomości i połączenia w trybie czuwania (lub uśpienia), ale nie powinien się podświetlać lub wydawać dźwięków z żadnego innego powodu. Jeśli tak się dzieje, może to być spowodowane przez oprogramowanie szpiegujące.

Co więcej, w trybie czuwania ekran Twojego telefonu powinien być całkowicie wyłączony, a nie jedynie przyciemniony.

7. Problemy z wyłączeniem telefonu

Aplikacje szpiegujące mogą czasem przeszkadzać w wyłączeniu telefonu. W takich sytuacjach urządzenie nie jest w stanie prawidłowo się wyłączyć lub wyłączenie zajmuje dużo czasu.

W 2014 roku Edward Snowden ujawnił technologię NSA, która zapobiega całkowitemu wyłączeniu telefonu, aby urządzenie mogło zostać wykorzystane do podsłuchiwania. Jest to wprawdzie wynik bardzo zaawansowanego i mocno ukierunkowanego ataku, ale pokazuje, że taka forma szpiegowania jest możliwa.

8. Dziwne wiadomości SMS

Wiadomości tekstowe mogą być wykorzystywane przez oprogramowanie szpiegowskie i wirusy do wysyłania oraz otrzymywania danych. Jeśli widzisz wiadomości wychodzące, których wysyłania nie pamiętasz, to wskazówka, że coś jest nie w porządku.

Uważaj również na dziwne wiadomości przychodzące. Proste aplikacje szpiegujące mogą czasem używać SMS-ów do komunikacji z bazą. Wiadomości pochodzące z aplikacji szpiegujących są zwykle w jakiś sposób zakodowane.

Istnieją również usługi jak Cerberus wysyłające ukryte polecenia w SMS-ach, które mogą zmusić Twój telefon do zrobienia zdjęcia i wysłania go przestępcy, wyczyszczenia Twojej karty SD, zrobienia zrzutu ekranu oraz wielu innych inwazyjnych działań.

9. Szwankująca autokorekta

Keylogger to rodzaj oprogramowania szpiegującego, które rejestruje wszystkie naciśnięcia klawiszy klawiatury. Osoba śledząca Twój telefon będzie w stanie użyć keyloggera, aby przechwycić Twoje wiadomości i dane logowania.

Jeden z sygnałów, który może sugerować, że masz na swoim telefonie keyloggera to problemy z autokorektą. Keylogger utrudnia funkcjonowanie autokorekty, dlatego, jeśli zauważysz, że zachowuje się ona dziwnie lub działa znacznie wolniej niż zwykle, może to wskazywać, że ktoś śledzi Twój telefon.

10. Jakość zrzutów ekranu

Jeśli zauważysz pogorszenie jakości zrzutów ekranu, zdaniem Malwarebytes może to być spowodowane działaniem oprogramowania szpiegującego.

Istnieje kilka różnych sposobów, aby usunąć oprogramowanie szpiegujące z telefonów z Androidem i iOS. Obejmują one użycie programu zabezpieczającego, ręczne usunięcie problematycznej aplikacji oraz aktualizację systemu operacyjnego.

Skorzystaj z poniższych linków, aby dowiedzieć się dokładnie, jak możesz usunąć oprogramowanie szpiegujące na wybranym urządzeniu:

• Android (w tym urządzenia Samsung, Huawei, Xiaomi i Motorola)
• iPhone

Bez względu na to, z jakiego telefonu korzystasz, najskuteczniejsza opcja to przywrócenie ustawień fabrycznych. Spowoduje usunięcie całej zawartości urządzenia i przywrócenie telefonu do takie samego stanu jak w chwili wyjścia z fabryki. Utracisz wszystkie dane i aplikacje na urządzeniu, ale oprogramowanie szpiegujące zostanie skutecznie usunięte.

Przywrócenie ustawień fabrycznych to najpewniejszy sposób, aby usunąć oprogramowanie szpiegujące ze swojego telefonu, ale wiele osób preferuje mniej destrukcyjne podejście.

Jeśli zdecydujesz się przywrócić ustawienia fabryczne, najpierw utwórz kopię zapasową swoich danych (również zdjęć). Nie instaluj ponownie tych samych aplikacji ani oprogramowania po resecie, ponieważ możesz też ponownie nieumyślnie zainstalować oprogramowanie szpiegujące. Jeśli masz starszą kopię zapasową utworzoną przed napotkaniem problemów z programem szpiegującym, to do niej możesz przywrócić swój telefon.

Jak usunąć aplikacje szpiegujące na Androidzie

1. Użyj narzędzia do usuwania oprogramowania szpiegującego

Najłatwiejszy sposób pozbycia się oprogramowania szpiegującego z Twojego telefonu z Androidem to użycie zaprojektowanego w tym celu programu. Przeskanuje on Twoje urządzenia w poszukiwaniu oprogramowania szpiegującego (oraz innych rodzajów złośliwego oprogramowania) i usunie je.

Upewnij się, że korzystasz z oprogramowania zaufanej marki z branży cyberbezpieczeństwa. Niesprawdzone aplikacje zabezpieczające mogą zawierać wirusy.

Oto kilka bezpiecznych opcji:

• Avast Mobile Security, która ma darmową wersję.
• Kaspersky Internet Security, która również ma darmową wersję.
• Norton Mobile Security dla Androida

2. Usuń aplikację ręcznie

Być może uda Ci się znaleźć aplikację szpiegującą w menedżerze aplikacji i usunąć ją ręcznie. Aby to zrobić:

1. Uruchom telefon w trybie bezpiecznym: Naciśnij i przytrzymaj przycisk zasilania, następnie przytrzymaj opcję Wyłącz. Stuknij OK, aby uruchomić w trybie bezpiecznym.
2. Otwórz menedżera aplikacji: Przejdź do sekcji Ustawienia > Dodatkowe ustawienia > Zarządzanie aplikacjami.
3. Wyszukaj potencjalne aplikacje szpiegujące: Spróbuj wyszukać słowa kluczowe jak „szpieg” „trojan”, „ukryty” itp. Może to czasem ujawnić podejrzane aplikacje na urządzeniu.
4. Ręcznie sprawdź podejrzane aplikacje: Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że oprogramowanie szpiegujące działa z ukrycia, dlatego musisz sprawdzić wszystkie aplikacje. Przykładowo, FlexiSpy, używa niewinnie brzmiącej nazwy „SyncManager”. mSpy może ukrywać się pod nazwą „Update service”. Czasem trzeba po prostu poszukać w Internecie, aby dowiedzieć się, czym są niektóre z aplikacji na Twoim telefonie i czy są one autentyczne.
5. Usuń aplikacje szpiegujące: Odinstaluj wszystkie niepokojące Cię aplikacje. Jeśli nie możesz usunąć którejś z nich, prawdopodobnie ma ona uprawnienia administratora urządzenia. Przejdź do sekcji Ustawienia > Bezpieczeństwo > Zaawansowane > Administratorzy urządzenia i odznacz pole wyboru obok podejrzanej aplikacji, aby usunąć jej uprawnienia administratora. Następnie dezaktywuj aplikację. Teraz będziesz w stanie ją usunąć, powtarzając kroki powyżej.
6. Zrestartuj swój telefon: Tym razem nie w trybie bezpiecznym. Usunięta aplikacja powinna zniknąć.

3. Zaktualizuj system operacyjny

Jeśli dostępna jest aktualizacja, zastosowanie jej może czasem zepsuć aplikację szpiegującą.

Dany sposób niekoniecznie jednak spowoduje jej usunięcie i nie zawsze zadziała. Zalecamy więc to podejście w duecie z innym.

4. Przywróć ustawienia fabryczne

Spowoduje to usunięcie całej zawartości Twojego telefonu, również danych i przywrócenie urządzenia do oryginalnego stanu. Najpierw jednak utwórz kopię zapasową wszystkich potrzebnych Ci danych.

Jak usunąć aplikacje szpiegujące na iPhonie

1. Usuń oprogramowanie szpiegujące ręcznie

W niewłaściwych rękach niektóre aplikacje do kontroli rodzicielskiej z App Store mogą zostać niewłaściwie wykorzystane, np. aby śledzić Twoją lokalizację. Warto ręcznie sprawdzić zainstalowane aplikacje, aby upewnić się, że nie ma wśród nich nic podejrzanego. Aby to zrobić:

1. Przejrzyj listę zainstalowanych aplikacji: Przejdź do sekcji Ustawienia > Ogólne > iPhone (miejsce).
2. Zidentyfikuj podejrzane lub nieoczekiwane aplikacje: Zwróć uwagę na wszelkie nieoczekiwane aplikacje do kontroli rodzicielskiej jak mSpy, Find my Friends and Family oraz Spy Phone Phone Tracker. Możesz również stuknąć poszczególne aplikacje, aby zobaczyć, ile miejsca zajmują.
3. Usuń potencjalne aplikacje szpiegujące: Stuknij „Usuń aplikację”, aby ją usunąć. Zanim jednak to zrobisz, upewnij się, że aplikacja nie jest dla Ciebie ważna.

2. Zaktualizuj system operacyjny

Aktualizacja systemu operacyjnego iPhone’a spowoduje cofnięcie jailbreak’u i usunięcie niezweryfikowanych aplikacji zainstalowanych spoza App Store. Oprogramowanie szpiegujące często jest instalowane właśnie w ten sposób.

Istnieją dwa sposoby aktualizacji iOS:

1. Podłącz swojego iPhone’a do komputera i użyj oprogramowania iTunes na komputerze, aby uaktualnić swoje urządzenie. Kliknij Sprawdź uaktualnienia.
2. Na iPhonie przejdź do sekcji Ustawienia, stuknij Ogólne, a następnie wybierz Uaktualnienia. Jeśli uaktualnienie jest dostępne, stuknij Pobierz i zainstaluj. Gdy pobieranie zostanie zakończone, wybierz Instaluj teraz.

3. Przywróć ustawienia fabryczne

Przywrócenie ustawień fabrycznych spowoduje cofnięcie jailbreak’u i usunięcie niezweryfikowanych aplikacji z Twojego iPhone’a. Absolutnie wszystko zostanie usunięte – w tym Twoje dane – i nastąpi przywrócenie oryginalnych ustawień. Najpierw warto więc utworzyć kopię zapasową wszystkich potrzebnych Ci danych (również zdjęć) z telefonu.

W większości przypadków potrzebny jest fizyczny dostęp do Twojego telefonu, aby zainstalować na nim oprogramowanie szpiegujące.

Jak jednak wspominaliśmy powyżej, program szpiegujący może również zostać zainstalowany zdalnie, jeśli ofiara da się przekonać do pobrania zainfekowanej aplikacji. Można to zrobić za pomocą e-maila phishingowego, zainfekowanych wiadomości SMS oraz aplikacji z trojanami.

Niestety, aplikacje szpiegujące to nie jedyny sposób, w jaki ktoś może śledzić Twój telefon.

Dostawcy usług internetowych, rządy, administratorzy sieci Wi-Fi, wyszukiwarki, właściciele stron internetowych oraz hakerzy mogą monitorować pewne aspekty Twojej aktywności online bez konieczności instalacji oprogramowania szpiegującego.

Przykładowo, Twój dostawca usług internetowych (oraz dowolna agencja rządowa, która poprosi o dostęp do jego logów) może zobaczyć, jakie witryny odwiedzasz, jak dużo czasu na nich spędzasz, Twoją aktywność w mediach społecznościowych, do kogo wysyłasz wiadomości e-mail, gdzie się znajdujesz i o wiele więcej.

Ponieważ coraz większa część naszego życia toczy się online, władzom, dużym firmom i hakerom łatwo jest monitorować nasze działania. W związku z tym jest niezwykle ważne, aby podjąć kroki mającego na celu zabezpieczenie Twojego telefonu oraz ochronę Twojej prywatności online.

Zacznij od dwóch opisanych poniżej narzędzi zapewniających prywatność i bezpieczeństwo online:

1. Korzystaj z prywatnej przeglądarki: Domyślne przeglądarki, jak Safari, Chrome czy UC Browser nie sprzyjają zachowaniu prywatności. Używanie prywatnej przeglądarki takiej jak Firefox Focus na  swoim telefonie znacznie utrudnia stronom internetowym monitorowanie Twojej aktywności online.
2. Korzystaj z wirtualnej sieci prywatnej: VPN to oprogramowanie, które tworzy bezpieczny, zaszyfrowany tunel do Internetu. Bezpieczny VPN, jak ExpressVPN uniemożliwia dostawcom usług internetowych, rządom i innym szpiegom monitorowanie Twoich działań w sieci. Zmienia również Twój adres IP, aby Twoja aktywność nie mogła zostać powiązana z Tobą. Aby dowiedzieć się więcej, zapoznaj się z naszym przewodnikiem po VPN-ach dla początkujących.